Nora Salbotx: "Pandemiak Kapitalismo du izena"



Nola heldu gara hona? Saguzarrek dute errua?

Honainoko bidea ez zen Wuhanen azaroa-abendua aldean hasi baizik eta diru akumulazioaren izenean gisa guztietako zapalkuntza saldoaren ondorioa dela. Birusa Korona da, pandemiak aldiz Kapitalismo du izena eta Heteropatriarkal eta Kolonial abizenak. Gau-iƱarak momentuko aitzakia baino ez dira, garai berrietarako petxeroa.

Gerran gaude?

Hartara ohitu omen gintezke, baina egon, aspalditik badago. Bistan denez ez birus baten kontra borrokatzeko espainiar armadak saldu nahi digun hori. Bake faltsuan bizi ginela uste dugunok, galderak gailentzen direneko garai hau baliatu beharko genuke normalkerien kontu hau gure barrideei ongi azaltzeko.

Zein eragin izaten ari da, pertsonalki?

Telelanari grazia ez diot inondik harrapatzen nik. Sozializazioa, konplizitatea, saretzea eta aliantzak in presentia egiten dira batik bat, kolektiboan, eguneroko kezka, kinka eta erronka txiki zein handietan. Hiru jardunaldi aldi berean eta hala moduz uztartu behar izateak gainera osasuntsutik oso gutxi daukala uste dut.

Pandemia honek denoi berdin eragiten digu?

Kapitalismoak? (kar,kar,kar) ez doike!! Osasun larrialdi batek hein batean denak berdintzen gaitu, izan ere birusak ez baitu ezagutzen harrapatzen duen gorputzaren kontu korrontea. Eta hala eta guztiz ere, jendarte honen alfonbrapeko zabor guztia agerian gelditu den egoera honetan, hara eta non, konfinamenduetatik konfinamenduetara izugarrizko aldea bada, horretarako ere klaseak baitaude...momentuz.

Jardun esentzialek, gehienek, emakume aurpegia dute. Zer adierazten du horrek?

Emakumeek bizitza sustengatzen dutela, hemen eta Txinan. Mundu izeneko antzerki honen agertokiaren gibeleko aldean emakumeak daudela.  

Baztanen zer egoera uzten ari da pandemia?

Fitexko da zenbait gauza baloratzeko. Agerikoena, dramatikoena, zahar etxean gertatzen ari dena dela uste dut. Bertako sindikatuek salatu duten moduan, lan baldintza, baliabide eskasia eta kudeaketa eredu batekin lotura zuzena dauka honek, zerbitzu publiko baten truk etekinak atera nahi dituen enpresa pribatu baten kudeaketa baitago tartean. Egoera hori iraultzeko lehenago ere saiakerak izan dira, orain huraxe genuke lehen erronka handia nire ustez.

Baztanen nola egin aurre pandemiari?

Feminismoz, klase kontzientziaz, zaintza kolektibizatuz eta haren pedagogia eginez, tokikoa (elikagaiak, komertzio txikiak, kultur ekoizpena...) bultzatuz, etxebizitza duinak bermatuz, elkartasunez, herri hezitzailearen logikan lan eginez, baserriak eutsigarri eginez denon ekarpenaz eta gure karrikak birpentsatuz.

Gizarte hiperkonektatu baten aztarnak ugaritu dira. Interneten topatuko al dugu elkar?
Ez, interneten ez dugu elkar topatuko. Interneti esker, horretaraino iristeko gaitasuna dutenek (ekonomikoa, orografikoa, kulturala, linguistikoa...), elkar ikusiko dute. Baina internet, eta IKTak oro har, ezin ditugu mistizismoz ikusi, bertze edozein tresna bezalaxe kritikoki erabiltzen ahal dira, adibidez agitprop egiteko.

Egoera honen aurrean, borroka da …

Hautu pertsonal bat, kolektibizatu beharrekoa, utopiarako bidean martxan jarri gaitzakeena akaso. Jendartea eraldatu dezakeen trakzio-indarra. Bide bakarra...hori baita (kar,kar,kar).

Liburu baten irakurketa gomendatuko al zeniguke. Zergatik?

Gustu handiz Federiciren "Mundua berriz liluratuz" eta Arendten "La libertad de ser libres" gomendatuko ditut. Badut uste, gure eskala txikian ere, bailara mailan beraz, ekarpen polita egin diezaguketen testuak direla, are gehiago zerbitzu publiko eta komunitarioen balioa zein herritarron parte hartze politikoaren beharra hain agerian utzi dituen egoera honen aitzinean. Tradizio komunitario bat dauka Baztanek, beraz zangoa non pausatu bagenuke, orain jaso dugun sen komunitarista hori klase kontzientziaz eta feminismoz hornitzea dagokigu, estatu liberalaren zunbilaren zamaz askatzea beraz. Bertzalde askatasun publikoa praktikatzeko instituzioek Baztanen batzarra eta auzolana dute izena, herritar oro aditua, ikusia, ezagutua eta onartua izateko tokiak, eraldaketak abiatzeko gune paregabeak beraz.