Bilgune feministak irakurketa interesgarria egin du maiatzaren 1erako:
Feminista izanik ezkertiarra ez denak,
estrategia falta du. Eta ezkertiarra izanik
feminista ez denak, sakontasuna.
ROSA LUXEMBURG
Ezagutzen dugun mundua desegiten ari da, kapitalismoa birfundatze ziklo batean baitago. (Kapitalismoa izendatzen dugunean, dominazio sistema patriarkalarekin eta kolonialistarekin duen artikulazioan ulertzen dugu). Aurrerabidearen, berdintasunaren eta ongizatearen promesarekin seduzitu nahi gintuen kapitalismo
batetik, maskararik gabe, gutxi batzuentzako lekua besterik ez dagoela aitortzen duen kapitalismo
batera igarotzen ari gara. Atarian dugun proiektu neoliberala sakontzen ari da, bai autoritarismoan, bai
klase hierarkia arrazistetan eta patriarkaletan; besteak beste: ondare komunen pribatizazioak,
bioekonomiak, proiektu estraktibistak, nazioarteko merkataritza eta inbertsiorako itun berriak,
finantzaren nagusitasuna, feminizidioak… Botere korporatiboak gobernatzen dituen zelaiak areagotzen
doaz, herritarren esplotaziorako forma berriak sortu eta gure bizitzen prekarizazioa muturrera eramaten
duen bitartean.
Bitartean, lan merkatua geroz eta modu konplexuagoan garatzen ari da eta porotsuak dira mundu
zaharreko mugak: Lan egunak erabat flexibilizatu direnean, nola ez nahastu bizi eta lan denborak?
Zenbat dira etxetik auto-enplegatzen direnak umeak zaintzen dituzten bitartean? Zenbat laneko
sakelakoa 24 orduz gainean daramatenak? Ekintzailetasuna erraietara sartu digutenean, zenbat dira
enpresari sentitzen direnak? Gaur egun, zenbat lan egiten dugu garaiko fabriketan eta zenbat etxeetan,
bulegoetan edota taberna zuloetan? Zenbat nekazari dira, zailtasunak zailtasun, kalitatea lehenesten
dabiltzanak, botere publikoak laborantza industriala sostengatzen dabiltzan bitartean? Lan harremanak
aldatu dira, langileria zatikatuagoa dago, askotan, ikusezinagoak direlako lan kargak. Gainera, posizio
sozialak (arraza, sexu, adin, jatorri edota gorputz funtzionalitatearen aldagaien arabera, besteak beste)
ezberdin kokatzen gaitu.
Horregatik, parean dugun erronkari erantzuteko, gure metodo analitikoak eguneratzea eta testuingurua
egokitzea dagokigu. Ekonomiaren dimentsio produktiboa eta erreproduktiboa modu artikulatu batean
irakurri behar ditugu, bertatik klase borroka sortzaile, irmo eta eraberritu bat garatu ahal izateko.
Horretan, feminismoak gako inportanteak eskaintzen dizkigu: Gure arteko desorekak identifikatzea eta
izendatzera ausartzea, norbera bere kokalekutik abiatu eta elkartzen gaituen marko politiko komuna
eraiki ahal izateko. Askabide nagusi batek menpekotasun guztiak gaindituko dituela dioen paradigma
absolututik aldenduz, borroken mailakatze antzutik borroken arteko elkar loturetara igaro behar gara.
Subjektu berriak identifikatuta soilik sortuko ditugulako aliantza berriak, inoren borroka
instrumentalizatu barik. Bide ugariak, erritmo ezberdinak, subjektu politiko anizkoitzaren artikulazioa,
ezinbesteko dira kapitalismoari aurre egiteko.
Halaber, feminismoak kapitalaren oinarri sexuatua eta generoaren dimentsio sozioekonomikoa bistaratu dizkigu, emakume eta gizonen arteko bereizkeria kapitala hedatzen jarraitzeko estrategia politikoekonomiko baten baitan kokatuz. Baina, batez ere, zeregin bat jarri du borroka antikapitalistaren erdigunean: sistema erasotzeko, haren ardatz heteropatriarkala suntsitu behar da.
Honen aurrean, burujabetza feminista aldarrikatzen dugu, gure bizitza eta herriaren gainean
erabakitzeko gaitasunen zein askatasun esparruen berreskurapen proiektu gisa. Bizitzak eusteko ardura
kolektiboa eraikitzeko apustua da hau, egunerokotasunean sustraitua. Bizitza defendatzea ez baita afera
abstraktu edo ideala, baizik eta bizitza duinen mugen inguruko posizio politiko zehatz bat hartzea;
erraustegien aurkakoa, aberastasuna banatu eta produkzio moduak kolektibizatzearen aldekoa, osasun
sarbide unibertsalaren aldekoa, kaleratzeen aurkakoa e.a. Elkarrekikotasuna, gorputz propioa zein
komuna, indar kolektiboa eta eztabaida soziala ditu oinarri; eta hori, merkatutik eratortzen ez den
herritartasuna eraikitzeko prozesua izanen da. Berau, autogestioa eta komunitatearen sareak josteko
auto-eraketa ariketa batetik pasatzen da, baita bizitzaren erreprodukzioa bere gain hartuko duten
instituzio sozioekonomikoak eraikitzeko erakundetze bide propio batetik ere; eta horrek guztiak, noski,
Euskal Herriko antolaketa juridiko-politiko berri batean isla izan behar du.
Feminismoaren ikaspenak aipatu ditugu, baina Rosa Luxenburgek zioen moduan, “Feminista izanik
ezkertiarra ez denak, estrategia falta du”. Hala ulertu zuen euskal feminismoak hasiera hasieratik.
Askapen borrokaren eta gizarte mugimenduetako militantziak uzten zigun tartean, emakume izateak
zekarrena politizatzeko elkartzen hasi ginenok; hamar orduko lanaldien ostean, kartzelatik irten berri
edo borrokaren sostengu lan amaigabeen artean, auzo elkarte edo etxeetan antolatzen hasi ginenok,
ondo aski genekien generoak ez zituela gure menderakuntzaren ertz guztiak barnebiltzen. Horretxegatik,
sexu-generoa, klasea eta nazioaren artikulazioa, hau da, zapalkuntza hirukoitza, izan da gure oinarri, hala
errealitatea aztertzeko, nola alternatibak proposatzeko.
Bide honetan, marxismoak tresna teorikoak eta metodologikoak eskaini dizkigu esplotazio egiturak
hautemateko; zapalkuntzen eremu sozioekonomiko, ideologiko eta politikoak erradiografiatzeko.
Horrela, identifikatu dugu emakumeon menderakuntzaren dimentsio materiala eta ekoizpen eredu
honetan dugun posizioa. Ikasi dugu teoria eta praxi politikoa, eskua eta burua, elkar loturik doazela, bata
bestean oinarritu behar delako. Gure diskurtsoak gorpuztean eta gure gorputzak politizatzean,
antolakuntza eremuak dibertsifikatu ditugu, izan etxeetan, izan oheetan, izan kaleetan, izan alderdietan,
izan lantokietan, izan sindikatuetan, izan ikastetxeetan, izan espetxeetan e.a. Eta kontraesanak aurrera
egiteko baliatu behar ditugula jakin badakigu, harreman dialektiko batean ulertzen baititugu.
Kontraesanetatik sistemarekiko hausturan sakontzen goaz. Ez da erronka makala. Honetan dabil duela
40 urte bidea urratu zuen Euskal Herriko Mugimendu Feminista. Iragan den martxoaren 8ko greba
feministak historiaren atal berria idatzi zuen. Hala izan zen, prozesu honetan, borroka demokratizatu
delako; espazio guztietatik ekarpena egiteko tresnak ugaldu direlako, bizitza eremu guztiak
erresistentzia gune bihurtuz. Emakumeon ezinegonak politizatu ditugu, ezkutuko gatazkak argira atera
eta deserosotasun politikoa norabide anitzetan zabaldu ditugu. Eta bide horretan, lidergo kolektiboak
askotariko eta ezberdinen artean artikulatzeko trebezia palanka nagusi izan dugu.
Baina, zalantzarik gabe, kapitalismoak gu irensteko estrategiak martxan ditu. Gure borroka eduki gabeko
espektakulu eta kontsumo gai bihurtu nahi ditu. Horren aurrean, garbi adierazi nahi dugu: feminismoa
ez dela eliteena, ezta berdintasunaren aldeko faltsukeriarena ere. Ez gara San Mames eta Iberdrolako
argi moreak. Ez gara Inditex-eko produktuak. Ez gara, azken unean, hauteskunde interesengatik,
hainbat politikarik egindako greba babesteko hitz hutsalak. Ez gara Letizia erregina edo Ana Rosa
Quintanaren lan uztea.
Produkzio modua eta harreman sozial kapitalistak iraultzeko sortu ginen, eta horretan berresten gara.
Martxoaren 8tik, maiatzaren 1era: GORA BORROKA FEMINISTA!