Frantziako Val de Drôme eskualdean egon berri dira hemeretzi
baztandar Arras Baztan fundazioak joan
den asteburuan egindako ibilaldian. Helburua 2000. urteaz geroztik lantzen ari
diren Biovallée lurralde garapen estrategia ezagutzea izan da eta, horretarako,
Biovallée elkarteko arduradunetaz gain, Val de Drôme eskualde admnistratiboko
ordezkari politiko eta teknikariekin egon dira.
Astelehenean Eurren dagoen Biovallée-Le Campus ekoegoitzan
egun osoko saio trinkoa egin zuten Biovalléeren ezaugarrietaz, bilakeraz,
oinarrietaz eta antolaketaz ikasteko. Aldi berean, Val de Drômeko tokiko
nekazaritza estrategiaz eta energia trantsizio estrategiaz aritu ziren.
Jean Serret Eurreko alkate eta Val de Drômeko lehendakariak
ongietorria eman zien eta bertako lurralde garapen ulertzeko denboran 40 urte
gibelerat egin behar zela adierazi. Orduko gainbeherari ingurumenaren
balioztatzearekin eta nekazaritzaren eraberritzearekin buelta ematen hasi
zirela jakinarazi zien. Bertzalde, Biovallée elkarteko arduradunek elkartea
2012. urtean sortu zela jakinarazi zuten, lehenago sortu zen marka kudeatzeko
elkarte bezala. Augustin Gendouz elkarteko idazkari nagusiaren erranetan elkartean
urtearen akaberako 1000 bazkide izanen dira: erakunde publikoak, enpresak,
jendebanakoak… Val de Drômek 55.000 biztanle ditu.
Biovallée marka eragile bakoitzak bakarka erabiltzen du,
horretarako eskaria eginez eta autoebaluzazioan oinarritzen den konpromiso
gutuna betetzeko engaiamenduarekin. Konpromiso gutunak hain zuzen denak
norabide berean ibiltzeko tresna eskaintzen du, 55 konpromiso zehatzen bidez
garapen iraunkorraren bidean ingurumen, ekonomia, gobernantza eta alderdi
sozialetik lurralde bezala ibiltzeko; hau da, lurraldearen eraldaketarako
tresna ere bada. Gendouzek erran zuen eskualdeko eragile guztiek ez dutela
Biovallée ongi ikusten, baina ibili beharra dagoela eta ibilitakoan ikusten dela
egindakoa. Denen adostasunaren zain egon izan balira ez lirateke ibiltzen hasi
izanen.
Bertzalde Huges Vermier Val de Drômeko nekazaritzako
arduraduna laborantzaz mintzatu zitzatzien. Bereien planteamendua izan dela
makro eskalatik hurbilekora ekartzea eta modu horretan tokiko elikadura sistema
antolatzen hastea. Tokiko eta lurralde ikuspegitik nekazaritzak alimaleko
balioa hartzen du, lurraldea artikulatzeko ahalmena baitu , jateko osasuntsuak
ekoizten ditu, paisaia eraikitzen du
e.a. Hortaz, nekazaritza jendarte osoaren aferan bihurtzen da, ez
sektoreareanean bakarrik. Vermierrek erran zuen bertako nekazarien %38
ekologikoan ari dela, Frantzian %3,5.
Akitzeko, energia kontuetaz aritu ziren arloaz arduratzen
diren teknikariekin. Landa eremuan energiaren kontsumoaren ezaugarrietaz aritu
ziren, gehiena mugitzeko xahutzen dela eta, beraz, bertze mugikortasun eredu
bat bultzatu behar dela. Halaber, energia ekoizteko proiektu desberdinak
abiarazi zituztela jakinarazi zuten, horietan gehienak eguzkiaren indarra
baliatzeko. Ildo horretan, eraikuntzak energetikoki eraginkorrak izatea garrantzitsua
dela aipatu zuten.
Eguna, nolanahi ere, Les Amaninsen hasi zuten. Baserri
ekologikoa da Les Amanins eta kooperatibismoan oinarrituriko lehen hezkuntzako proiektu
pedagogikoa kudeatzen dute. Bertan hogei lagunek lana egiten dute eta bisitariak
ere hartzen dituzte. Egunero 80 otordu ematen dute eta otorduen %80 bertan ekoitzitako
jatekoekin egiten dute. Horrela, elikadura, energia, ekonomia eta eraikuntza burujabetza
landuz, burujabetza politikoa eskuratu nahi dute, erabakitzeko ahalmena bere
gain izateko.
Arras Baztan marka eta fundazioa joan den irailan aurkezten
zituzten. Bertan parte hartzen dute Baztango Zaporeak, Apopilo, Prest!, Bertan
eta Baztango Artesauak elkarteek eta Elizondoko lanbide eskolak, Garalurrek eta
Baztango Udalak. Helburua, Baztango nortasunarekin bateragarria den lurralde
garapen estrategia iraunkorra lantzea da eta, horregatik, Val de Drômeko
esperientzia aitzindaria ezagutzeko ibilaldia egin dute.
