Mikel Mujika (Zankus): "Zaintza eta bizitza erdigunean jarri behar ditugu"



Nola heldu gara hona? Saguzarrek dute errua?

Saguzarrak jatorrian omen, baino errugabeak. Egoera honetara ailegatzeko arrazoiak, seguruenik, bizi dugun mundu globalizatu eta deslokalizatuan bilatu beharko ziren.

Gerran gaude?

Batzuk gerra agertoki bat irudikatzen saiatu arren, ez. Lehendik ere egon dira horrelako izurriteak, eta egoten segituko dute. Bizitzaren komeriak! Dena kontrolpean edukitzearen sentsazioa, aldiz, hankaz goiti gelditu zaigu, hori bai, eta kontrol falta horren aitzinean batzuk diskurtso militarra indartu dute erantzun posible bakar moduan.  

Zein eragin izaten ari da, pertsonalki?

Hasmentako kezka eta harriduraz gaindi, eguneroko bizitzako erritmo erotik urrundu eta nire baitara biltzeko aukera ari zait suertatzen egoera honetan. Nire inguruan gaixotasun kasurik ez egoteak eta lan egoera aldetik nire etorkizun hurbilean arrisku handirik ez sumatzeak ere laguntzen dit denbora hau lasaitasunez bizitzen, zalantzarik gabe.

Pandemia honek denoi berdin eragiten digu?

Beti bezala, errekurtso gutxien dituztenek pairatzen dute gehien, zalantzarik gabe. Desberdintasun handienak, hala ere, izurrite ondotik sortuko den krisi ekonomikoarekin nabarituko direla iruditzen zait.
Dena den kontu korrontean ditugun zifra kopuruez gain, landa eremuak hiriek baino aukera gehiago eskaintzen dituztela iruditzen zait konfinamendu egoera honetan, bereziki bizi kalitateari begira.

Jardun esentzialek, gehienek, emakume aurpegia dute. Zer adierazten du horrek?

Generoaren arabera antolatzen gaituen gizarte honetan, normalean, zaintza emakumeen esku egotera bideratu dela, normalean modu prekario eta gutxi baloratuan, bigarren edo hirugarren mailako jarduera moduan ikusaraziz.   

Baztanen zer egoera uzten ari da pandemia?

Osasun mailan datuak hor daude, nahiz eta ez jakin ze puntutaraino fidagarriak izan. Ondorio nabarienak, hala ere, ondotik sumatuko ditugula iruditzen zait, bereziki krisi ekonomikoak gehien zartatuko dituen sektoreetan (denda txikiak, autonomoak, ostalaritza…) nahiz eta honek denoi eragin modu batera edo bertzera.

Baztanen nola egin aurre pandemiari?

Maila indibidualean, bizi dugun egoerari ahalik eta hobekien egokituz eta nahiko genukeen bizitza ereduaz hausnartzeko baliatuz tarte hau. Maila kolektiboan, komunitatea indartuz, eta tokiko ekonomia baterantz pausoak emanez, zaintza eta bizitza erdigunean jarriz.  

Gizarte hiperkonektatu baten aztarnak ugaritu dira. Interneten topatuko al dugu elkar?

Momentuan hori da gure plaza berria, ematen duenez. Teknologiak, gauza guztiek bezala, gure bizitza errazten du ongi ibilita. Gaizki ibilita, aldiz, arriskuak hor daude. Tresna eta espazio berriak izanik, gainera, arrisku hori ezjakintasunagatik handitzen da. Hala ere, aitzineko galderaren erantzunarekin jarraituz, komunitatean ongi errotutako pertsonak arrisku gutxiago izango du egoera honetan, ez baitu internet bidezko komunikazioaren halako behar eta premiarik izango.

Egoera honen aurrean, borroka da …

… gertatu zaigunaz ahalik eta gehien ikastea, nahi dugun gizarte ereduaz hausnartu eta horretarako bidean pausoak emateko. Bide beretik, egoera honen ondorioz eman daitezkeen eskubideen urraketen aitzinean erne egoteko bidea ere izango da.

Liburu baten irakurketa gomendatuko al zeniguke. Zergatik?

George Orwellekin segi, nik 1984 liburua aholkatuko nuke. Batetik, uzta oneko urtea izan zelako. Bertzetik gaur bizi dugun antzeko egoera ekartzen duelako nolabait burura: isolaturiko pertsonez osaturiko gizartea, teknologia bidez ematen den kontrol etengabea, eta Estatua boterearen mesedean jardunean, pertsonak alde batera utziz.