Nola heldu gara hona? Saguzarrek dute errua?
Sobera gauza aditu
ditut hau erantzun ahal izateko. Ez dakit hona nola heldu garen, saguzarren
erruz, ea dena antolatuta zegoen, naturak arnas pixka bat behar zuen … Orain
galdera bertzelakoa da, nola aterako gara hemendik? Aterako ote gara eta
zerbait ikasiko al dugu orain artekoaz ala segidan atzenduko dugu?
Gerran gaude?
Orain artekoari ere
izen hori ematen ahal zaiola uste dut: gerran ginen eta gerran segitzen dugu,
sistemak berak bulkatzen gaitu gerran bizitzera. Ingurura begiratzea bertzerik
ez da honetaz ohartzeko: genero zapalkuntza, feminizidioak, maila sozioekonomiko
desberdineko pertsonen arteko bereizketa nabarmenak, arrazakeria, prekaritatea,
nazio zapalkuntza ...
Etengabeko
lehiakortasun egoera batean bizi garela erranen nuke, maiz ondokoaz kezkatzen
ez den jendez inguraturik, "nork berea eta kito". Sistemak aspaldi
bulkatu gintuen indibidualismo egoera honetara, eta gerran gaude, bai, eta
borrokatu ezean hala segituko dugu. Erosoegia da gizarte hau guti batzuendako.
Hala ere Espainiako gobernuak gerrarena aitzakia gisa erabili du militarrak
Euskal Herrira bidaltzeko, "kasu, nahi duguna egiten ahal dugu
zuekin" - erranez bezala, badakizu-. Argi gelditu da ez ditugula
behar.
Zein eragin izaten ari da, pertsonalki?
Izan zezakeena
baina gutiago erranen nuke. Hasieran ezinen nuela pentsatzen nuen, orain,
berriz, ohitzen ari naiz. Hala ere, ikasle gisa, gure eskubideez aritzeko
baliatu nahi nuke galdera hau. Psikologia ikasketak egiten ditut Donostian, eta
lehen argi banuen ere egoera honek oraindik argiago ikusarazi dit
hezkuntza-sistema honek ez duela funtzionatzen: ez ditu ikasleak erdigunean
paratzen. Ez ditu ikasleok izan ditzakegun baliabide faltak kontuan, ikasle
guztion baliabide ekonomikoak berdinak ez direla atzentzen du, ikasketak
etxetik kudeatzeak sor diezazkigukeen herstura eta estresa bortz axola zaizkio ...
Lan karga gehiegizkoa da. Ni orain arte ez naiz gehiegi estresatu, baina nire
inguruko ikasle eta lagunen artean estresa da nagusi.
Pandemia honek denoi berdin eragiten digu?
Ezta pentsatu ere!
Jendeak ohitura du errateko "pandemia honek denok berdintzen
gaituela", baina ni ez nago ados. Pandemia honek edonor kalte dezake, bai,
baina denok ez ditugu eritasun honi aurre egiteko baliabide berak.
Jardun esentzialek, gehienek, emakume aurpegia dute. Zer
adierazten du horrek?
Lan horiek
feminizatuak, inbisibilizatuak eta prekarizatuak dira, emakumeek betetzen
baitituzte. Orain arte existituko ez balira bezala da, eta orain arratseko
zortzietan jendea hauek txalotzera ateratzen da. Norbait oroituko al da lan
hauen beharrezkotasunaz hau akitzen denean? Zerbait eginen ote dugu beren
baldintzak aldatzeko? Zeren, txaloekin ez da aski... Zaintza lanak beharrezko
diren lanak dira, eta zein guti baloratzen diren...
Baztanen zer egoera uzten ari da pandemia?
Zahar etxean
zailtasunak nabarmenak izan dira, denera ezin ailegatuz ibili dira. Bertzalde,
Baztanen komertzio ttikiak anitz eta anitz dira, eta hauek itxita egotera
behartuak daudenez pandemia honek gogor jo ditu. Nekazari eta abeltzainetaz ere
aritu nahi dut, abeltzainak ezin ditu abereak bazkatu gabe utzi, hauek ere
zailtasunak izanen zituzten. Gainera, produktuak ezin inguruko komertzio eta
ostatuetan banatu ... Izpegin militarrak dabiltza, sarri ikusi ditut etxeko
leihotik harat bidean, polizia ere nonahi ...
Baztanen nola egin aurre pandemiari?
Elkarlanean.
Elkarlana beharrezkoa izanen da, bai Baztanen eta bai alde guzietan.
Gizarte hiperkonektatu baten aztarnak ugaritu dira.
Interneten topatuko al dugu elkar?
Seguraski bai!
Online klaseetan ez bada lagunekin bideo-deiak egiten, talde-lanak, bilerak...
Egoera honen aurrean, borroka da …
Borroka beharrezkoa
da... Ez honi aurre egiteko bakarrik, lan anitz dugu egiteko zenbait
arlotan.
Liburu baten irakurketa gomendatuko al zeniguke.
Zergatik?
Ni arras poesia
zalea naiz, eta horregatik eta duen balioa ematen ez zaiola uste dudalako,
poesia gomendatuko dut. Bide batez, omen
ttiki bat egin nahi diet euskal preso politikoei, gure egoera gogorra izan
bada, haiena ez dut pentsatu ere egin nahi... Isolatuta hainbat urtez, eta
gainera orain bisitarik ezin jaso... Uste dut ez garela guztiz kontziente
egoeraz. Hortaz, Sarrionandiaren Kartzelako poemak. Ione Gorostarzuren Ez da erditzea ere aholkatuko dut, hark
dioen gisara "ez baita erditzea, bikoiztea baizik".